Endokannabinoid sistemimizdeki CB1-CB2 reseptörleri vücuttaki çeşitli organlarda ve kas-iskelet sistemlerinde bulunur.
Bazı durumlarda CBD yağı aracılığıyla en etkili şekilde düzinelerce hastalığın tedavisinde etkili bir şekilde çalışır. Romatoid artrit ve osteoartrit bu hastalıklardan bazılarıdır ve bunları aşağıda değineceğiz.
Kannabinoidler, artritin ağrı ve iltihabını azaltmak için CB2 reseptörleri üzerinde çalışır…
Son araştırmalar tıbbi esrarın romatoid artrit (RA) ve osteoartritin (OA) ağrı ve enflamasyonunu azalttığını göstermektedir. THC ve CBD gibi kannabinoidler, artrit hastalarının eklemlerindeki şişliği ve iltihabı azaltan anti-enflamatuar ajanlardır. Buna ek olarak, hücrelerde (in vitro) ve hayvanlarda (in vivo) giderek artan sayıda laboratuvar çalışması, kannabinoidlerin RA ve OA’nın artritik enflamasyonu için de terapötik bir faydası olabileceğini düşündürmektedir.
RA ve OA, eklem yıkımı ve sinovyal enflamasyonu paylaşmaktadır. Ancak RA, eklem yıkımının kötüleşmesine katkıda bulunan bir otoimmün yanıt içerir.
CB2 reseptörleri ve 2-AG, artritik enflamasyonu olan hastaların eklem dokusunda bulunur, ancak sağlıklı bireylerde bulunmaz. Endokannabinoidler anandamid ve 2-AG vücutta doğal olarak üretilir, bu nedenle bu veriler endokannabinoid sistemin muhtemelen bir anti-enflamatuar geri bildirim döngüsünün parçası olduğunu göstermektedir. Yani, endokannabinoid sistemdeki reseptörler anti-enflamatuar etkileri güçlendirir.
CB2 reseptörleri ve enflamatuar yanıt
Araştırmalar CB2 reseptör aktivasyonunun anti-enflamatuar bir yanıtı tetiklediğini göstermektedir. CB2 reseptörüne bağlanmak üzere özel olarak tasarlanmış sentetik kannabinoidlerin, yukarıda tartışılan pro-enflamatuar sitokinlerin ve MMP’lerin üretimini azalttığı gösterilmiştir. Bu bileşikler bağışıklık tepkisini susturur.
Cannabis and Cannabinoid Research (2016) dergisinde yayınlanan bir çalışma (Dunn, Sara L, et al. İnsan Osteoartritik Kıkırdağında Kannabinoid Reseptörlerinin Ekspresyonu: Gelecekteki Tedaviler için Çıkarımlar.” Kenevir ve Kannabinoid Araştırmaları. Cannabis Cannabinoid Red 2016; 1(1): 3-15. DOI: 0.1089/can.2015.0001) kannabinoidlerin artrit gibi durumlarda eklem hasarını azaltabileceğini bulmuştur. Kıkırdağın parçalanması, artritin bu kadar uzun süreli, kronik ağrıya neden olmasının yollarından biridir. Bu çalışma sayesinde araştırmacılar, kannabinoidlerin bu tür hasarı ve bununla ilişkili iltihabı azaltabileceğini göstermiştir.
THC ve CBD gibi kannabinoidler, eklem hücrelerinde bulunan endokannabinoid reseptörlerini hedef alarak artrit hastaları için çok ihtiyaç duyulan bir tedavi sağlayabilir. Kannabinoidlerin nasıl ve nerede en fazla faydayı sağlayabileceğini ve bu reseptörlerin normal ve sağlıklı kıkırdakta nasıl işlev görmesi gerektiğini belirlemek için hala yapılması gereken çok iş var. Ancak bu tür araştırmalar, artrit tedavisinde tıbbi kenevirin daha fazla araştırılması için bir basamak oluşturmaktadır.
Bağışıklık hücresi tepkisi nasıl azaltılır
CB2 reseptörleri, T hücrelerini çeşitli şekillerde etkileyerek RA’nın bağışıklık yanıtında da rol oynar. Örneğin, T hücreleri üzerindeki CB2 reseptörüne bağlanan kannabinoidler, FLS’de olduğu gibi proinflamatuar sitokinlerin üretimini azaltır. Buna ek olarak, kannabinoidler iyi (enflamasyonu bastırmaya yardımcı olan düzenleyici T hücreleri) ve kötü (enflamasyonu destekleyen yardımcı T hücreleri) arasında sağlıklı bir dengeyi teşvik eder. CB2 reseptörü, başka bir bağışıklık hücresi türü olan makrofajların uyarılmasını ve göçünü baskılar. Bunlar RA’da yıkıcı bir rol oynar.
Bilim, CBD’nin bağışıklık sistemini modüle edebileceğini ve enflamasyonu uzak tutabileceğini bulmaktadır. Bağışıklık sisteminin vücuda saldırmasını önleyen bu kanabinoid, romatoid artritten muzdarip hastalara potansiyel olarak yardımcı olabilir. Ancak kannabinoidlerin yardımcı olabileceği tek yol bağışıklık sistemini baskılamak değildir.
Araştırmacılar CBD’nin sadece vücuda saldıran hücreleri bastırma kabiliyetiyle değil, aynı zamanda bağışıklık sistemini düzenleyen hücreleri teşvik etme kabiliyetiyle de yardımcı olabileceğini bulmuşlardır. PLOS One (2011) dergisinde yayınlanan bir çalışma (D De Filippis, G Esposito, C Cirillo, M Cipriano, B De Winter, C Scuderi, G Sarnelli, R Cuomo, L Steardo, J De Man, T Luvone. Kannabidiol, nöroimmün eksenin kontrolü yoluyla bağırsak iltihabını azaltır. PLOS One. 2011, Aralık 6. DOI: 10.1371/journal.pone.0028159.) CBD’nin bağışıklık sistemini modüle ederek ve homeostazı geri kazandırarak enflamasyonu önlediğini bulmuştur. Bu şekilde, CBD enflamasyonu azaltabilir ve bağışıklık sistemi işlev bozukluğunu önleyebilir.
Artrit Hastalarında Sinir Hasarının Önlenmesi
Yukarıdaki çalışma, CB2 reseptörlerinden yoksun farelerin osteoklast üretiminin arttığını göstermektedir. Buna ek olarak, CB2 reseptörü aracılığıyla sinyal yollarının etkinleştirilmesi de osteoklast oluşumunu azaltmıştır. Osteoklastlar bir tür bağışıklık hücresi olan makrofajlardan türediğinden, bu muhtemelen anti-enflamatuar etkiyle ilgilidir. Enflamatuar yanıtta üretilen sitokinler ve diğer sinyaller makrofajların osteoklastlara dönüşmesine yardımcı olur.
Bilim insanları CB2 agonistlerinin potansiyel olarak sinir hasarını önleyebileceğini, böylece iltihabı azaltabileceğini ve hareketliliği artırabileceğini keşfettiler. Tıbbi kenevir veya en yaygın olarak bilinen adıyla CBD yağı ve CBG ve CBN dahil olmak üzere diğer knabainoidler, CB1 ve CB2 reseptörleri ile etkileşime girme yetenekleri nedeniyle romatoid ve osteoartrit vakalarında etkili olabilir. Ayrıca, CBD ve diğer kannabinoidlerin nöroprotektif etkileri vardır ve hatta sinir ağrısını tedavi ederler.
Dr. Erdem ULAŞ
